Boer: spoorwegman in hart en nieren (Monumentje 235)

De spoorlijn naar Emmen strekt zich uit naar het noorden en de bovenleiding dus ook. Links ligt het perron van het station Dalen en rechts staan twee huizen onder één dak. Ze zien er niet bepaald oud uit, maar ze zijn toch van 1917 en ze werden gebouwd voor het spoorwegpersoneel.

Toen stond het oude station er nog, dat van de NOLS (Noord-Ooster Lokaal Spoorwegmaatschappij), dat in 1905, tegelijk met de aanleg gebouwd was. Het was een hoog gebouw met een verdieping en enkele zolderkamers. Zoals alle stations aan de lijn Zwolle-Coevorden-Emmen-Gasselternijveen was het ontworpen door architect E. Cuypers, een broer van de beroemde P.H.J. Cuypers. Echt een station, dat paste in die tijd, een station met allure.

In Dalen bewoonde stationschef Bloem, door de Dalenaren liefdevol ‘t cheffie’ genoemd, met zijn vrouw de bovenverdieping. Het was een klein ‘hendig kereltien’, die niets aan het toeval overliet. Altijd correct in uniform en met de pet recht op het hoofd stond hij borg voor een onberispelijke uitvoering van de dienstregeling. Bij elke treinstop stond hij op het perron en bij elk vertrek gaf hij met zijn ‘pollepel’ het bekende sein. Zijn opvolger, stationschef Van der Wal, was zo mogelijk nog stipter. Hij verkocht de kaartjes zelf en nam ze ook weer in bij het hek. Hij was in alles nauwgezet, ook voor de 13-jarige krantenjongen Harm Veldhuis. De trein van vier uur ‘s middags, die de Emmer Courant meebracht, stopte niet in Dalen, maar minderde er wel vaart. Vanuit de open deur van de bagagewagen werd dan het voor Dalen bestemde pak kranten op het perron geworpen en door de chef opgeraapt. In het kantoor van Van der Wal moest Harm voor ontvangst tekenen, waarna hij aan de dagelijkse bezorging kon beginnen. Als hij een enkele keer te laat kwam, zat de chef hem met de kranten in het kantoor op te wachten en dan zwaaide er wat!

In de twee woningen aan de overkant van de rails werden de gezinnen van spoorwegmensen ondergebracht. Niet altijd overigens, want kleermaker Albert Kroes en timmerman Rieks Lanjouw woonden hier ook, maar zij waren uitzonderingen. Hendrik Evenboer, die met zijn vrouw Machelina van Son van 1921 tot 1934 in het rechterhuis bewoonde, was ploegbaas. De baanwerker Willem Brand, die na de overplaatsing van Evenboer naar Coevorden ook in het rechterhuis woonde en zijn collega Willem Kiers waren zijn ondergeschikten. Jan Zwiers hoorde daar ook bij, maar die was kleurenblind en werd daarom alleen voor de zomer aangenomen. Toen de NS de lijn in 1939 overnam, werd een vaste baan bij de landelijke maatschappij heel gewild. Willem Brand bijvoorbeeld verdiende in de jaren dertig maar liefst 18 gulden per week en hij kon in 1940 een eigen huis laten bouwen, dat op spoorbielzen was gefundeerd.

In 1948 besloot de NS het station Dalen als halteplaats op te heffen. Het gemeentebestuur betreurde dat zeer en regelmatig werd de maatschappij verzocht op haar besluit terug te komen. Nadat het stationsgebouw bewoond was door onder meer het gezin van de bekende ambtenaar Roelof Lubbers en ook nog gediend had als antiekzaak van Tiens Koert, werd het in 1970 gesloopt. Jammer, want eindelijk, in 1987, slaagde burgemeester J.I.M. Hoffscholte erin de halte Dalen weer nieuw leven in te blazen. Na persoonlijk overleg met de toenmalige minister Neelie Smit-Kroes werd toestemming verleend, maar alleen als de gemeente bereid was 300.000 gulden te betalen. Dan zou, zo werd beloofd, het station in ieder geval vijftien jaar open blijven. Er werd een overdekte halteplaats gebouwd en toen de eerste trein met de inmiddels naar Voorburg vertrokken Hoffscholte hier stilhield, werd hij feestelijk ontvangen door zijn opvolger, burgemeester N. Meerburg, en een dankbaar applaudisserend Daler publiek. Sindsdien rijden de treinen weer af en aan. Roelof en Jantje Boer, die nu het rechterhuis bewonen, zijn er helemaal aan gewend. ‘Je merkt er alleen iets van als hij niet op tijd is’, zegt Roelof. Ook Wim Postma en zijn vriend Joey Nehoff, die aan de andere kant wonen, kijken niet meer op van het treingeluid.

Roelof Boer is een spoorwegman in hart en nieren. Afkomstig uit Orvelte kwam hij in 1957 bij de NS in Rotterdam en deed daar dienst op verschillende stations. Hij trouwde met Jantje uit Meppen en na nog enkele jaren Rotterdam kon hij overgeplaatst worden naar de dienstwoning in Dalen met standplaats Coevorden. De drie kinderen groeiden hier op en in 2005 kon het echtpaar het huis kopen. Jantje borduurt graag en houdt de moestuin naast het spoor bij. Roelof fokt kanaries in alle soorten en kleuren en heeft in zijn kamer zo’n duizend bekers, vaantjes en medailles uitgestald. Verder verzamelt hij uniformpetten, modeltreintjes en allerlei NS-relikwieën. Zoals een koperen wandplaatje uit 1907 met spuw- en rookverboden. Het oude statige station is verdwenen, maar de dienstwoningen, bijna een eeuw oud zijn er nog. Sta er eens een moment bij stil, bij dit modern ogende spoormonument.

Literatuur: Lucresa Kern en Bertus Blaauwgeers – De Reindersdijk tot het Stieltjeskanaal.